Obchody 80. rocznicy Tragedii Górnośląskiej w Rudzie Śląskiej – Nowym Bytomiu

W sobotę, 10 maja, w Rudzie Śląskiej – Nowym Bytomiu odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary Tragedii Górnośląskiej. 80 lat temu na tereny okupowane przez III Rzeszę, w tym dzisiejszej Rudy Śląskiej, weszły wojska radzieckie i rozpoczęła tu działalność Służba Bezpieczeństwa. Dokonano wtedy wielu morderstw miejscowej ludności, przeprowadzono szereg aresztowań i wywózek w głąb Związku Radzieckiego.

- Przez wiele lat nie mogliśmy publicznie mówić o ofiarach tych powojennych wydarzeń, kiedy to okupację wojsk niemieckich zastąpiła przemoc ze strony Armii Czerwonej – przypomniał Michał Pierończyk. – Pamięć jednak przetrwała i dziś możemy oddać należną cześć tym, którzy niezasłużenie cierpieli - mówił prezydent miasta.

Uroczystość rozpoczęła się Marszem Milczenia ulicą Piotra Niedurnego, w którym wzięli udział m.in. przedstawiciele środowisk kombatanckich, samorządowcy, uczniowie, harcerze oraz mieszkańcy. Pochód wyruszył z dwóch miejsc – sprzed Huty „Pokój” S.A. oraz z rejonu skrzyżowania ulic Piotra Niedurnego i Czarnoleśnej.
Przemarsz zakończył się na placu Jana Pawła II, gdzie o godz. 20.00 odbył się apel pamięci z udziałem 13. Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej. Została również oddana salwa honorowa. Z kolei młodzi artyści z Teatru Pierro, przy II Liceum Ogólnokształcącym im. Gustawa Morcinka, zaprezentowali etiudy teatralne przedstawiające losy Górnoślązaków w 1945 roku. Na zakończenie uroczystości odsłonięto tablicę upamiętniająca 80. rocznicę Tragedii Górnośląskiej, która została umieszczona na fasadzie budynku urzędu miasta.

Obchody 80. Rocznicy Tragedii Górnośląskiej w Rudzie Śląskiej odbyły się pod honorowym patronatem Wojewody Śląskiego Marka Wójcika oraz Marszałka Województwa Śląskiego Wojciecha Saługi. W uroczystości uczestniczyli: Urszula Koszutska – posłanka na Sejm RP, Łukasz Kohut – poseł do Parlamentu Europejskiego, Halina Bieda – Senator RP, Michał Kopański - II Wicewojewoda Śląski, Joanna Bojczuk - Członek Zarządu Województwa Śląskiego oraz gospodarz wydarzenia Michał Pierończyk – Prezydent Miasta Ruda Śląska.

W sierpniu 2024 r. radni Sejmiku Województwa Śląskiego podjęli uchwałę o ustanowieniu 2025 Rokiem Tragedii Górnośląskiej. Z kolei 8 stycznia tego roku uchwałę w tej sprawie przyjął również Senat RP. Napisano w niej: „Senat Rzeczypospolitej Polskiej w 80. rocznicę Tragedii Górnośląskiej oddaje cześć pamięci represjonowanej ludności cywilnej. Wszystkim, którzy stracili życie i zdrowie oraz tym, którzy byli prześladowani za trwanie w pamięci o tych wydarzeniach”. Podobna uchwała 30 stycznia br. została podjęta również przez Radę Miasta Ruda Śląska.

W styczniu 1945 roku na ziemie Górnego Śląska wkroczyła Armia Czerwona. Nowa okupacja dopisała kolejną tragiczną kartę w historii części tego regionu, ponieważ Bytom i Gliwice były częścią III Rzeszy do stycznia 1945 r. Zniszczenia z rąk czerwonoarmistów dotknęły m.in. Katowice, Bytom czy Gliwice, gdzie przebywało ok. 17 tys. żołnierzy radzieckich. Ich pobyt naznaczyły masowe rabunki, zniszczenia i podpalenia, którym towarzyszyło również wywożenie np. infrastruktury przemysłowej. Tragiczne wydarzenia miały miejsce m.in. w Miechowicach, gdzie zamordowano 380 osób oraz w podopolskich Boguszycach, gdzie zabito co najmniej 270 mieszkańców. Przeprowadzono również masowe deportacje do obozów pracy znajdujących się w głębi Związku Radzieckiego. Szacuje się, że wywieziono ponad 45 tys. osób. Deportowanych ustalonych imiennie mieszkańców obecnej Rudy Śląskiej było około 360.

Represje wobec mieszkańców Górnego Śląska kontynuowały komunistyczne władze Polski. Podejrzanych o „niewłaściwe” pochodzenie i wrogą komunizmowi działalność więziono w obozach np. takich jak w Świętochłowicach-Zgodzie. Trafiali tam m.in. byli Powstańcy Śląscy czy żołnierze Armii Krajowej. Ostateczna liczba wszystkich ofiar Tragedii Górnośląskiej jest nieznana.